A enerxía solar fotovoltaica, ó igual que outras enerxías renovables, constitue, frente aos combustibles fósiles, unha fonte inesgotable. Contribue ao autoabastecemento enerxético nacional e é menos perxudicial para o medio ambiente, evitando os efectos de uso directo (contaminación atmosférica, residuos, etc) e os derivados da súa xeración (excavacións, minas, canteiras, etc)

Os efectos da enerxía solar fotovoltaica sobre os principais factores ambientais son os eguintes:

s 

Clima: a xeración de enerxía eléctrica directamente a partir de luz solar non require ningún tipo de combustión, polo que non se produce polución térmica nin emisións de CO₂ que favorezan o efecto invernadoiro.

Xeoloxía: as células fotovoltaicas fabrícanse con silicio, elemento obtido da area, moi abundante na natureza e do que non se requiren cantidades significativas. Polo tanto, na fabricación dos paneis fotovoltaicos non se producen alteracións nas características litolóxicas, topográficas,ou estruturais do terreo.

Solo: ó non producirse nin contaminantes, nin verteduras, nin movementos de terra, a incidencia sobre as características físico-químicas do solo ou a súa erosionabilidade é nula.

Augas superficiais e subterráneas: non se produce alteración dos acuíferos ou das augas superficiais nin por consumo, nin por contaminación por residuos ou verteduras.

Flora e fauna: a repercusión sobre a vexetación é nula e ó eliminarse os tendidos eléctricos, evítanse os posíbeis efectos perxudiciais para as aves.

Paisaxe: os paneis solares teñen distintas posibilidades de integración, o que fai que sexan un elemento fácil de integrar e harmonizar en diferentes tipos de estruturas,minimizando o seu impacto visual. Ademais, ó tratarse de sistemas autónomos, non se altera a paisaxe con liñas eléctricas.

Ruidos: o sistema fotovoltaico é absolutamente silencioso, o que representa unha clara vantaxe fronte aos xeneradores de motor en vivendas illadas.

Medio social: o solo preciso para instalar un sistema fotovoltaico de dimensión media, non representa unha cantidade significativa como para producir un grave impacto. Ademais, na maioría dos casos, pódense integrar nos tellados das vivendas.

 

 

Por outra parte, a enerxía solar fotovoltaica representa a mellor solución para aqueles lugares nos que se require dotar de enerxía eléctrica determinados espazos preservando as condicións do entorno; como é por exemplo nos Espazos Naturais Protexidos.

A continuación imos ver algúns exemplos de sistemas fotovoltaicos:

XIGANTE PORTUGUESA: A maior central fotovoltaica empeza a ver a luz en Portugal.

Sobre máis de cen hectáreas (concretamente 114 hectáreas) do municipio de Moura (unha das zonas máis soleadas e menos desenvolvidas de Europa) no sur de Portugal comezouse a construir a partir de 2006 unha central fotovoltaica de moito peso: 64 megawatios. Será a maior central do mundo: 350.000 paneis e 250 millóns de euros de custo, prevíase que comezase a funcionar a inicios deste ano, 2009. A construción desta central será levada a cabo por British Petroleum Solar (BP Solar). A central xerará 88 xigawatios de enerxía por ano, permitirá ademais reducir as emisións de CO₂ en 60.000 toneladas anuais.

Esta será seis veces máis potente que a de Arnstein ( Baviera-Alemaña ) a máis grande do mundo ata a data de hoxe.

Dos 250 millóns de euros , BP Solar destinará 10 millóns a construir unha fábrica de paneis solares. Esta fábrica da BP terá unha produción anual de 25 megawatios e traballará en exclusiva para a central fotovoltaica de Moura durante tres anos, e despois dirixirá a súa produción á exportación.

Este proxecto conta co favor do Estado que subvencionará o proxecto a través da tarifa de electricidade, que para este tipo de enerxía é de 320 euros por megawatios, a máis cara de todas as enerxías renovables.

Portugal ten como obxectivo chegar ó 2010 con 150 megawatios de potencia fotovoltaica instalada.

Paneis solares na central fotovoltaica de Moura.

O PROXECTO DE SETEVENTOS

O proxecto de Seteventos é un exemplo do emprego de enerxía solar na nosa comarca, a Terra de Lemos. 

O proxecto da planta solar de O Saviñao está a piques de dar un paso decisivo. A empresa promotora ten nestes momentos todos os permisos administrativos que necesitaba da Xunta. Trala licenza de obra que lle conceda o concello comezarán a instalar os seguidores solares no monte que teñen xa alugado.

Solidaridad Solar, a empresa promotora poñerá en marcha este complexo na parroquia de Seteventos. Foi necesario aplicar cambios técnicos para que o complexo de Seteventos funcione como tres plantas solares distintas, cada unha coa súa liña para levar a enerxía á rede, pois non haberá autorizacións para centrais de máis de dez megawatios e os 690 seguidores que haberá neste monte suman xa 23.

Ter todos os permisos administrativos é a condición establecida polo Banco Santander para concederlle un préstamo de máis de 130 millóns de euros para financiar as obras. En Solidaridad Solar esperan que o primeiro grupo estea conectado a rede xeral e producindo cando termine o primeiro semestre do 2009. A comezos de 2010 pensan que estarán ó 100%. Segundo os portavoces desta empresa, á central correspóndelle emitir, segundo a súa produción, 42.000 toneladas anuais de CO_2. Con isto, ó igual que todas as empresas de enerxías renovables, poden utilizar os seus dereitos de CO₂ para negociar a súa venda coas industrias contaminantes que sobrepasan a súa cuota de emisións deste gas que teñen asignadas.

PROXECTO DUN SISTEMA FOTOVOLTAICO CON RASTREXADOR SOLAR

Este proxecto ten como obxectivo principal deseñar e construir un sistema fotovoltaico capaz de seguir o movemento solar para maximizar a produción de enerxía eléctrico ó longo do día.

O sistema consta dunha estrutura metalmecánica con dous paneis solares de 75 watios cada un , un módulo central de procesamento basado no uso dun microcontrolador PIC, un sistema de control manual/automático de potencia para o movemento de motores, un sistema de rastrexo de intensidade luminosa, un módulo de transformación e almacenamento (en baterías) de enerxía.

• CONVERSIÓN EN ENERXÍA TÉRMICA

Consiste na utilización da enerxía solar para obter calor. Todo corpo exposto ó sol absorbe unha parte dos raios solares que sobre el inciden. Isto da lugar a que o material se quente e adquira unha certa calor. Isto relízase mediante colectores solares, que poden clasificarse nos seguintes tipos:

-Colector solar plano: formado por unha superficie metálica plana que leva adherida a ela unha serie de tuberías de cobre, estando cuberto de pintura negra absorbente e selectiva. Polas tuberías circula a auga ó ser quentada pola radiación solar. Para evitar as perdas de calor por condución, o conxunto leva na súa parte posterior unha capa de material illante que pode ser poliuretano expandido ou la de vidro.

O rendemento dun colector solar dedúcese comparando a cantidade de calor que se obtén da auga e a cantidade de calor que recibe o colector da radiación solar. Sen embargo, o rendemento diminue bruscamente a medida que aumenta a temperatura debido ás perdas térmicas. Para diminuir estas perdas, a solución é poñer dúas ou tres cubertas de vidro en lugar de unha. Pero con esta solución aparece outro inconveniente, xa que aumentan as perdas ópticas, pois todo raio solar incidente sobre un vidro perde parte da intensidade por absorción e refracción no mesmo, perdas que aumentan ó haber máis capas de vidro.

Outra forma de reducir as perdas térmicas e obter simultaneamente unha redución das perdas ópticas é colocar placas verticais de vidro ou plástico entre as dúas placas de vidro. Desta forma redúcense as perdas térmicas por convección e en canto ás refraccións producidas nas placas horizontais son atrapadas polas verticais, recuperándose así parte das perdas ópticas.

-Colector ó vacío: a idea de facer o vacío entre a cuberta de vidro e a placa receptora, reduce as perdas por convección a cero e se a isto lle sumamos unha superficie de absorción selectiva tamén se poden reducir case a cero as perdas por radiación. Sen embargo, conseguir un vacio entre as placas dun colector plano é moi difícil tecnicamente porque hai que ter un soporte ríxido no espazo entre as placas e un sellado hermético ás veces imposible de practicar.

-Colectores concentradores: o seu principio é o de conectar mediante procedementos ópticos a enerxía que irradia o sol antes da súa transformación en calor. Así, unha radiación solar que entra a un colector concentrador a través dunha superficie determinada é reflexada, refrectida ou absorbida por unha superficie menor, para ser a continuación transformada en enerxía térmica. Isto non ocorre no colector plano, onde a transformación da enerxía solar en térmica efectúase na mesma superficie que recibe a radiación.

A súa vantaxe é a redución das perdas térmicas no receptor, pois ó ser de menor superficie haberá menos área para a radiación da calor, e polo tanto o líquido que circula polo receptor pode quentarse a maiores temperaturas cun rendemento razonable e a un custo menor. As refraccións extras da radiación fan aumentar as perdas ópticas.

Utilízanse para instalacións que traballan a media temperatura. Poden proporcionar temperaturas de ata 300 ºC con bos rendementos. As centrais de colectores de concentración utilízanse para serrar vapor a alta temperatura con destino a procesos industriais.

Os máis difundidos son os colectores de concentración cilíndrico-parabólicos. Todos levan un sistema para xirar e manterse orientados cara ó sol. Estes colectores divídanse en dous tipos:

-De alta concentración: mediante dispositivos especiais e precisos de enfoque e seguimento do sol, conseguen no receptor unha alta densidade de enerxía.

-De baixa e media concentración: non requiren dispositivos especiais de enfoque e tampouco un seguimento permanente do sol, senón a modificación da súa posición algunhas veces por ano.

TIPOS DE ENERXÍA SOLAR TÉRMICA

Os sistemas de aproveitamento de enerxía solar por vía térmica poden dividirse en tres grupos:

o CONVERSIÓN TÉRMICA A TEMPERATURAS BAIXAS (-90º)

Consiste na captación da enerxía solar por medio duns paneis solares planos constituidos polas seguintes partes: unha lámina transparente que deixa pasar a radiación solar colocada sobre unha superficie negra que absorbe dita radiación. Conectado a esta superficie escura hai un conduto por onde pasa auga fría, que grazas á enerxía do Sol absorbida pola superficie negra, sae quente do panel. O conxunto, a excepción da placa transparente, está rodeado dun illante para evitar a perda de calor. Neste tipo de conversión térmica necesítase un sistema de almacenamento da enerxía, neste caso en forma de auga quente, para cando sexa de noite ou estea anubrado.

o CONVERSIÓN TÉRMICA A TEMPERATURAS MEDIAS (90-200º)

Utilízanse espellos e lupas, concentradores solares, para concentrar a radiación solar sobre unha superficie moito menor ca dos paneis planos. A concentración da radiación solar sobre superficies reducidas prodice unha maior temperatura, e en definitiva maior enerxía calorífica. A eficacia dos concentradores solares depende dun sistema de orientación que as mova para seguir a traxectoria solar. Necesitan tomar directamente a radiación do Sol.

o CONVERSIÓN TÉRMICA A TEMPERATURAS ALTAS (+200º)

Utilízanse máis espellos e de maior tamaño para concentrar aínda máis a radiación. Estes enormes espellos, chamados helióstatos, son orientables para seguir a luz do Sol. O seu maior aproveitamento prodúcese, mediante unha alta torre unha caldeira, hacia onde confluen os raios solares. Son sistemas típicos das zonas moi soleadas e cálidas, coma nas zonas desérticas.

VANTAXES E INCONVENIENTES DA ENERXÍA SOLAR TÉRMICA

Os obstáculos que ata agora impediron a amplia aplicación da enerxía solar térmica son os elevados custos iniciais da súa instalación e a falta de coñecemento público. Para que a enerxía solar cobre protagonismo nos fogares é necesaria a participación por parte das Administracións públicas. Aínda que o seu prezo pode resultar en principio elevado, se se fai a gran escala, resulta unha boa inversión a longo prazo. Tamén neste proxexto hai que buscar formas de incorporar a enerxía solar nas nosas casas, a baixo custo e usando materiais reciclados, evitando os altos custos.

‐Vantaxes:

-Redución importante nos gastos de combustibles. -É enerxía non contaminante, pois procede dunha fonte de enerxía inesgotable. -É un sistema de aproveitamento de enerxía idóneo para zonas onde o tendido eléctrico non chega (campo, illas), ou é dificultoso e custoso o seu translado. -Os sistemas de captación solar son de fácil mantemento. -O custo diminue a medida que a tecnoloxía vai avanzando (o custo dos combustibles aumenta co paso do tempo porque cada vez hai menos) --É unha enerxía limpa, de fácil mantemento, que non deixa de lado a protección do edio ambiente.

m‐Inconvenientes: 

-O nivel de radiación varía dunha zona a outra e dunha estación do ano a outra. -Requírese unha gran inversión inicial -Débese complementar este método de convertir enerxía con outros. -Os lugares onde hai maior radiación son lugares desérticos e alonxados (enerxía que se aproveitará para desenvolver actividades agrícolas, industriais, etc.).

• ENERXÍA SOLAR PASIVA

Os seus principios están baseados nas características dos materiais empregados na construción e na utilización dos fenómenos naturais de circulación de aire. Polo tanto, establécese unha interrelación entre enerxía solar pasiva e arquitectura, xa que estes sistemas constrúense sobre a estrutura do edificio. Unha das grandes vantaxes dos sistemas pasivos, frente aos activos, é a súa grande duración xa que a súa vida é igual a do edifício. Os sistemas de calefacción solar activa incluen equipos especiais que utilizan a enerxía do Sol para quentar ou arrefriar estruturas existentes. Os sistemas pasivos implican deseños de estruturas que utilizan a enerxía solar para arrefriar e quentar. Nunha casa, un espazo solar serve de colector en inverno cando as persianas están abertas e de refrixerador ou neveira en verán cando están pechadas. Muros grosos de formigón permiten oscilacións de temperatura xa que absorben calor en inverno e illan no verán. Os depósitos de auga proporcionan unha masa térmica para almacenar calor durante o día e liberalo durante a noite. A repercusión no medio ambiente deste aproveitamento de enerxía solar é nula, xa que non se produce ningún tipo de impacto sobre a atmosfera, a auga ou o solo, nin tampouco outro tipo de efectos como ruido, alteracións de ecosistemas, efectos paisaxísticos particulares,etc. A súa aplicación resulta favorable polo impacto evitado e a incorporación de elementos da arquitectura solar pasiva debe conducir a producir dous efectos sobre as edificacións que permitan o acondicionamento técnico das mesmas durante todas as épocas do ano.

Outras formas de aproveitar esta enerxía son:

-Mediante cristais que illan o recinto do exterior, deixando pasar os raios solares.

-Mediante acumuladores térmicos, que reteñen esa calor e vano disipando pouco a pouco, polo que se asegura calor durante máis tempo, por exemplo durante a noite.

PROBLEMAS NO APROVEITAMENTO DA ENERXÍA SOLAR

Da radiación solar total soamente dúas millonésimas partes chegan á atmosfera terrestre. Pero desta radiación dirixida o noso planeta pouco máis da metade incide efectivamente na superficie da Terra. Nos niveis superiores da atmosfera elimínase a maior parte da radiación ultravioleta, mentres que a terceira parte das radiacións é devolta ao espazo por reflexión, difusión e refracción. Ademais unha parte queda absorbida polo vapor de auga e outros compoñentes da atmosfera.

A enerxía solar non chega de xeito uniforme á Terra: a estación do ano, a hora do día, a altitude..., son os factores que fan variar a radiación que absorbe a superficie terrestre. O aproveitamento enerxético do Sol presenta unha serie de vantaxes frente a outros tipos de enerxías, como é o seu carácter de gratuita e inesgotable a escala humana. Sen embargo, a enerxía solar presenta serios problemas para a súa explotación. En primeiro lugar, a radiación chega de forma constante e inconstante, especialmente ó non dispoñer na actualidade dun sistema eficaz de almacenamento de enerxía. En segundo lugar, para utilizar a gran escala a enerxía solar non son necesarios sistemas de captación de gran superficie, o cal inflúe no seu prezo.

A aplicación práctica da enerxía solar ten as súas limitacións técnicas, xeralmante relacionadas co rendemento obtido, ademais de que non todos os habitantes do noso planeta teñen as mesmas oportunidades para o seu aproveitamento. O Sol ilumina a Terra de forma desigual e con diferente ángulo e intensidade segundo a rexión terrestre de que se trate, a estación do ano e o ciclo día/noite. O ideal é dispoñer dunha zona que se atope iluminada durante a maior parte do ano, iso implica que determinados lugares quedan á marxe do seu aproveitamento como nos países nórdicos. Pero nas zonas máis próximas ó Ecuador vense altamente beneficiadas.

DESENVOLVEMENTO ACTUAL DA ENERXÍA SOLAR EN ESPAÑA

España, ó ser un dos países da Unión Europea con máis posibilidades no aproveitamento da enerxía solar, desenvolvéuse unha alta tecnoloxía propia grazas tanto a proxectos comunitarios como propios españois. Existe un considerable número de empresas nacionais con tecnoloxía propia, cuxos equipos son tan competitivos coma os mellores doutros países. Ademais, España conta con moitísimas instalacións que aproveitan de forma individual ésta enerxía, xa sexa a base de coletores ou de células solares. As zonas máis idóneas son: o sur peninsular e as illas.

Para o futuro, a enerxía solar por vía térmica e debido á baixa competitividade das súas instalacións non se prevé un gran desenvolvemento e ampliación. É necesario un continúo apoio para logar reducir estes costes. Por vía fotovoltaica as perspectivas son máis esperanzadoras, debido ó continuo desenvolvemento da tecnoloxía que ofrece mellores produtos a menores precios. Neste campo prevese unha importante redución do prezo dos paneis solares, de tal maneira que sexa rentable a súa aplicación en moitos casos.

Actualmente, estanse instalando moitos paneis solares fotovoltaicos en casas onde ou ben non se pode levar corrente eléctrica ou ben é moi caro levar unha toma a esa casa. Estas casas teñen unas placas solares que recollen a luz polo día, gastan o que lles sexa necesario e o que sobre, almacénase nunha batería para ter luz pola noite. Estas casas funcinan coma calquera outra casa, pero os seus electrodomésticos son todos de baixo consumo, o cal fai que non gasten máis enerxía da que teñen. Estas placas son bastante caras, pero a longo prazo rentabilízanse, pois non teñen que levar a liña ata a súa casa, non teñen que pagar por ter un contrato coa compañía e non teñen que pagar facturas, pois a electricidade é xerada por eles mesmos. Ademais, hai asociacións que axudan económicamente a estas persoas para mercar os paneis solares e montar toda a instalación.

ENERXÍA EÓLICA

A enerxía eólica é unha enerxía renovable, é dicir que nunca se acaba. Esta enerxía é unha variable da enerxía solar, pois derívase do quentamento da atmosfera e das irregularidades de relevo da superficie terrestre. Durante o día o sol cuenta o aire que está sobre a Serra máis que o que está sobre o mar. O aire expándase e elevase, diminuido así a presión sobre o terreo e facendo que o vento sopre dende o mar cara ás costas. A rotación terrestre, a diferenza de temperatura e o vento depende da súa velocidade. Cerca do chan, esa velocidade baixa, pero aumenta rapidamente coa altura. Canto máis accidentada sexa a superficie do terreo, máis freará este a o vento. Sen embargo, o vento sopra con máis forza sobre o mar que na Serra. Por iso, as mellores localizacións para colocar turbinas atópanse no mar, sobre os outeiros, próximas á costa e en lugares con pouca vexetación.

O desenvolvemento das enerxías renovables é unha necesidade global, para iso é preciso comezar a substitución dos combustibles fósiles por fontes limpas de xeración co obxectivo de reducilas emisións de CO2 de xeito drástico. Esta substitución debe darse de xeito inmediato se queremos realmente frear as consecuencias do cambio climático e os graves impactos que xa están sufrindo a sociedade e o medio ambiente, e que poderán intensificarse de xeito dramático durante este século se non aplicamos as políticas enerxéticas correctas. Simultaneamente á substitución dos combustibles fósiles por enerxías renovables debe abandonarse progresivamente a enerxía nuclear, dado que demostrou o seu rotundo fracaso económico, social e ambiental, supoñendo unha grave ameaza para a sociedade, tanto polos residuos radioactivos, os accidentes e escapes continuos. As emisións de gases de efecto invernadoiro veñen producidas principalmente por a queima de combustibles fósiles, sendo necesario o cambio dun modelo enerxético insostible mediante a substitución dos combustibles fósiles e a enerxía nuclear por fontes limpas e renovables,eficiencia e aforro enerxético.

A enerxía eólica representa hoxe en día unha das fontes enerxéticas máis baratas e cunha tecnoloxía de aproveitamento totalmente desenrolada. Os actuais aeroxeradores son capaces de producir electricidade a prezos competitivos coas fontes tradicionais enerxéticas, partindo dunha fonte natural, renovable e non contaminante de enerxía. A tecnoloxía evoluciona cara a unha maior eficiencia na recuperación da enerxía do vento e cara a unha apertura de novos horizontes na procura de novos emprazamentos. A tecnoloxía eólica mariña, tecnoloxía offshore, pode ser, e é, xa unha alternativa respecto diso, que comeza a ser unha realidade en lugares como pode ser Dinamarca. No momento que se chegue a unha situación de produción destas grandes cantidades de electricidade mediante o vento, é previsible que se aconselle que non toda esa electricidade xerada entre directamente na rede, para non desequilibrar esta cando haxa carencia de vento, senón que unha parte desa electricidade atope formas de transformación para ser acumulada como vectores enerxéticos limpos, como poida ser o hidróxeno. O uso deste hidróxeno verde poderase realizar tanto para facilitar a regulación da rede eléctrica, vertendo a esta a parte da enerxía producida que o sistema pode absorber, como para eliminar as crecentes emisións de gases de efecto invernadoiro do sector transporte. Diferentes países emprenderon unha liña clara de introdución do uso da enerxía eólica nos seus sistemas de produción enerxética. Alemaña con 1400 MW en uso, EE.UU. con 6687 MW, España con 6202 MW e Dinamarca, que con 3123 MW instalados produciu no ano 2003 o 18% da enerxía eléctrica consumida no país (datos a finais de 2003). Estes datos son claros exemplos da potencialidade da enerxía eólica para a produción de enerxía eléctrica. Na aplicación da tecnoloxía eólica no mar (offshore) presuponse que se instalarán equipos de potencia entre 2.000 e 5.000 kW, o cal incrementará a capacidade de xeración eléctrica. A finais do ano 2003 a potencia mundial de orixe eólica superaba os 38 GW. Isto proporciona enerxía suficiente para satisfacer as necesidades duns 22 millóns de fogares, máis de 53 millóns de persoas. A taxa anual de crecemento dos últimos anos é superior ao 30%.

VANTAXES DA ENERXÍA EÓLICA

A enerxía eólica non contamina, é inesgotable e frea o esgotamento de combustibles fósiles contribuíndo a evitar o cambio climático. É unha tecnoloxía de aproveitamento totalmente madura e posta a punto. É unha das fontes máis baratas, pode competir e rendibilidade con outras fontes enerxéticas tradicionais como as centrais térmicas de carbón (considerado tradicionalmente como o combustible máis barato), as centrais de combustible e ata coa enerxía nuclear, se se consideran os custos de reparar os danos ambientais. O xerar enerxía eléctrica sen que exista un proceso de combustión ou unha etapa de transformación térmica supón, desde o punto de vista ambiental, un procedemento moi favorable por ser limpo, exento de problemas de contaminación, etc. Suprímense radicalmente os impactos orixinados polos combustibles durante a súa extracción, transformación, transporte e combustión, o que beneficia a atmosfera, o chan, a auga, a fauna, a vexetación, etc.

Evita a contaminación que leva o transporte dos combustibles; gas, petróleo, gasoil, carbón. Reduce o intenso tráfico marítimo e terrestre preto das centrais. Suprime os riscos de accidentes durante estes transportes: limpezas e mareas negras de petroleiros, traslados de residuos nucleares, etc. Non fai necesaria a instalación de liñas de abastecemento; canalizacións ás refinerías ou as centrais de gas. A utilización da enerxía eólica para a xeración de electricidade presenta nula incidencia sobre as características fisicoquímicas do chan ou o seu erosionabilidad, xa que non se produce ningún contaminante que incida sobre este medio, nin tampouco verteduras ou grandes movementos de terras. Ao contrario do que pode ocorrer coas enerxías convencionais, a enerxía eólica non produce ningún tipo de alteración sobre os acuíferos nin por consumo, nin por contaminación por residuos ou verteduras. A xeración de electricidade a partir do vento non produce gases tóxicos, nin contribúe ao efecto invernadoiro, nin destrúe a capa de ozono, nin crea choiva aceda. Non orixina produtos secundarios perigosos nin residuos contaminantes. Cada kW/h de electricidade xerada por enerxía eólica en lugar de carbón, evita: 0,60 Kg. de CO₂, dióxido de carbono 1,33 gr. de XO₂, dióxido de xofre 1,67 gr. de NO, óxido de nitróxeno

A electricidade producida por un aeroxerador evita que se queimen diariamente miles de litros de petróleo e miles de quilogramos de lignito negro nas centrais térmicas. Ese mesmo xerador produce idéntica cantidade de enerxía que a obtida por queimar diariamente 1.000 Kg. de petróleo. Ao non queimarse eses Kg. de carbón, evítase a emisión de 4.109 Kg. de CO₂ , lográndose un efecto similar ao producido por 200 árbores. Impídese a emisión de 66 Kg. de dióxido de xofre -SO₂- e de 10 Kg. de óxido de nitróxeno –NO₂- principais causantes da choiva aceda. A enerxía eólica é independente de calquera política ou relación comercial, obtense en forma mecánica e xa que logo é directamente utilizable. En canto á súa transformación en electricidade, esta realízase cun rendemento excelente e non a través de aparellos termodinámicos cun rendemento de Carnot sempre pequeno. INCONVENIENTES DA ENERXÍA EÓLICA - O aire ao ser un fluído de pequeno peso específico, implica fabricar máquinas grandes e en consecuencia caras. encarece a súa produción. - Desde o punto de vista estético, a enerxía eólica produce un impacto visual inevitable, xa que polas súas características precisa uns emprazamentos que normalmente resultan ser os que máis evidencian a presenza das máquinas (cerros, outeiros, litoral). Neste sentido, a implantación da enerxía eólica a gran escala, pode producir unha alteración clara sobre a paisaxe, que deberá ser avaliada en función da situación previa existente en cada localización. - Un impacto negativo é o ruído producido polo xiro do rotor, pero o seu efecto non é mais acusado que o xerado por unha instalación de tipo industrial de similar entidade, e sempre que esteamos moi próximos aos muíños. - Tamén a de terse especial coidado á hora de seleccionar un parque se nas inmediacións habitan aves, polo risco de mortaldade ao impactar coas pas, aínda que existen solucións respecto diso. Algunhas son pintar en cores rechamantes as pas, situar os muíños adecuadamente deixando corredores ás aves, e, ata en casos extremos facer un seguimento das aves por radar chegando a parar as turbinas para evitar as colisións. A súa altura pode igualar á dun edificio de dez ou máis plantas, en tanto que a envergadura total das súas aspas alcanza a vintena de metros, o cal

A ENERXÍA EÓLICA NA ANTIGÜIDADE

A conquista da enerxía eólica non é recente. A historia ensínanos que os muíños de vento existían xa desde a máis lonxana antigüidade, en Persia, Iraq, Exipto e China. Hammurabi, rei de Babilonia, concibira, segundo parece, dezasete séculos a.C. o proxecto de pór en regadío a rica meseta de Mesopotamia con axuda da enerxía eólica. Os muíños empregados naquela época e rexión eran con toda probabilidade de eixo vertical e sen dúbida análogo a aqueles cuxas ruínas subsisten na meseta iraniana.

Soamente na Idade Media os muíños de vento apareceron en Italia, Francia, España e Portugal. Algo máis tarde atópanse en Gran Bretaña, Holanda, e Alemaña. Algúns autores suxiren que a súa introdución en Europa debeuse aos Cruzados, ao seu regreso de Oriente Medio.

Nos comezos do século XX, os primeiros muíños rápidos que arrastran xeradores eléctricos fan a súa aparición en Francia, para estenderse despois polo mundo. A súa invención é obra do académico francés Darrieus.

Non hai dúbida de que os muíños de vento tiveron gran éxito. Proporcionaron ao home a enerxía mecánica, que faltaba naquela época para a realización dos seus proxectos. Pero coa invención da máquina de vapor, o motor de explosión, o motor diesel e o desenvolvemento da electricidade, a súa explotación descoidouse e en moitas ocasións foi abandonado. Xa que logo e debido á presenza no mercado dos novos medios de produción de enerxía, os aeroxeradores non chegaron a imporse.

A historia sorprendeunos, e debido a crise que sufriron e están a sufrir os hidrocarburos, a demanda enerxética que crece sen cesar e o temor a unha polución que nos invade cada vez máis, a enerxía eólica volve ao primeiro plano de actualidade. A súa explotación pode converterse en algo moi rendible nas rexións con ventos.

O VENTO

O vento xérase polo quentamento desigual que sofre a Terra. O quentamento é máis intenso cerca do ecuador e durante o día, isto quere dicir, que as zonas máis quentes móvense sobre a superficie da Serra no seu movemento de rotación. Xeralmente o aire quente sobe, para despois circular sobre a parte superior da atmosfera e caer nas zonas máis frías. A nivel do chan a circulación é en sentido inverso. O efecto combinado do desigual quentamento da Serra, das forzas centrífugas e de Coriolis debidas á rotación, dá lugar a ventos a escala terráquea, cunhas tendencias máis ou menos permanentes.

A Península Ibérica está situada nun contorno singular no que se refire a recursos eólicos. Atópase fronte ao Atlántico, na parte sur da franxa de ventos que, con frecuencia, van dende este océano a Europa, pero tamén no sentido contrario; a costa cantábrica, a atlántica de Galicia e a do norte de Portugal ven afectadas por estes ventos. As Illas Canarias, pola contra, xa están na franxa de ventos alisios que se internan no Atlántico.

Pero ademais algúns accidentes xeográficos dan lugar a ventos importantes. O Estreito de Xibraltar, que comunica dous mares en distintas condicións de temperatura, incrementa a velocidade dos ventos dun cara a outro, ben de Levante, ben de Poñente, que inciden no Golfo de Cádiz, pero tamén na costa de Murcia e Almería e, en menor medida, na de Málaga. O Ebro é unha depresión que canaliza ventos en Serra, pero ademais favorece outros costeiros en Cataluña e a Comunidade Valenciana.

AEROXERADORES

As máquinas empregadas para transformar a forza cinética do vento en electricidade reciben o nome de turbinas eólicas ou aeroxeradores. Estes divídense en dous grupos: os de eixo horizontal e os de eixo vertical. O aeroxerador de eixo horizontal, considerado o máis eficiente, é, con diferenza, o máis empregado na actualidade.

As turbinas extraen a enerxía do vento utilizando unha tecnoloxía que se asemella á dos avións ou helicópteros. Os seus compoñentes fundamentais son:

- Rotor: Inclúe o buje e as pas (polo xeral tres). Estas capturan o vento e transmiten a súa potencia cara ao buje, que está axustado ao eixo de baixa velocidade do aeroxerador. Ese eixo, á súa vez, conecta o buje do rotor ao multiplicador.

1. Cubo esférico. 2. Cojinete principal. 3. Eixo principal. 4. Sistema de xiro. 5. Caixa de engrenaxes. 6. Freo de disco hidráulico. 7. Axuste flexible. 8. Xerador arrefriado por líquido. 9. Radiador.

10. Intercambio de calor para arrefriar o aceite da caixa de engrenaxes. 11. Soporte da caixa de engrenaxes. 12. Guindastre para traballos de mantemento. 13. Anemómetro e catavento de dirección. 14. Liña de auga. 15. Cuberta. 16. Pararraios.

-Ruído: A contaminación acústica provocada polos aeroxeradores dos 80 deixou de ser considerado un problema xa que as emisións sonoras de actuais turbinas reducíronse por baixo da metade como comentaremos máis adiante.

- Góndola: Contén, entre outros compoñentes, o xerador eléctrico, o multiplicador e os sistemas hidráulicos de control, orientación e freo. O multiplicador ten ao carón o eixo de baixa velocidade e ao outro un eixo de velocidade alta, que vira a 1.500 revolucións por minuto, o que permite o funcionamento do xerador eléctrico. Un catavento situado na parte posterior da góndola mide a velocidade do vento en cada instante e manda unhas ordes aos sistemas de control que accionan o aparello para que o rotor e as aspas sitúense na posición óptima contra o vento. A electricidade producida no xerador baixa por uns cables á mini estación, para ser transformada e enviada á rede.

- Torre: Soporta a góndola e o rotor. Pode ser tubular ou de celosía (estas últimas, aínda que máis baratas, están en desuso xa que as tubulares son moito máis seguras). Unha turbina típica de 600 Kw adoita ter unha torre de 40 a 60 metros (a altura dun edificio de 13 a 20 plantas).

Nos últimos vinte anos,a tecnoloxía eólica evolucionou a un ritmo vertixinoso pasando de aeroxeradores de potencia unitaria de decenas de quilovatios ata máquinas de potencia nominal superior ó megavatio.

Os modelos que se instalan na actualidade son, polo xeral, tripala, de paso variable (este sistema permite unha produción óptima con ventos baixos e unha redución de cargas con ventos altos ) de alta calidadeno subministro eléctrico e baixo rendemento. Preparadas para optimizar os recursos eólicos dun emplazamento detrminado, a vida útil destas máquinas é como mínimo de 20 anos. A mayor parte dos fabricantes nacionales e internacionales poseen certificados que garantizan a calidade nos seus sistemas de deseño e fabricación de elementos. Para o seu deseño utilízanse algunhas das técnicas da industria aeronáutica, pero os seus deseñadores teñen que desenrolar novos métodos e modelos de simulación por ordenador para tratar outros aspectos.

OS PARQUES EÓLICOS

A explotación da enerxía eólica leva a cabo fundamentalmente para a xeración de electricidade que se vende á rede e iso faise instalando un conxunto de muíños que forman un parque eólico. Cada parque conta cunha central de control de funcionamento que regula a posta en marcha dos aeroxeradores, controla a enerxía xerada en cada momento, etc.

 

IMPACTOS MEDIAMBIENTAIS NOS PARQUES EÓLICOS

As posibles afeccións dun proxecto eólico no medio ambiente deben ser analizadas coa realización dalgún tipo de estudo de impacto ambiental que debe presentarse nas diferentes consellerías con competencias no medio ambiente das diferentes Comunidades Autónomas. Practicamente todas as Comunidades Autónomas elaboraron lexislación ambiental propia de acordo coa lexislación nacional existente. Aínda que esta lexislación ambiental das Comunidades Autónomas non é específica para as instalacións eólicas. Algunhas comunidades si elaboraron lexislación propia que regula o desenvolvemento eólico nos seus territorios integrando os aspectos económicos e sociais (favorecendo o desenvolvemento dun tecido industrial na súa rexión) e, nalgúns casos, facendo mención a algúns aspectos ambientais concretos da instalación de proxectos eólicos.

O impacto dunha actividade no medio, presenta unha maior ou menor incidencia dependendode tres factores fundamentais:

a) Do carácter da acción en si mesma.

b) Da fraxilidade ecolóxica que teña o territorio onde vai levar a acabo a acción. c) Da calidade ecolóxica que teña lugar onde se desenvolve o proxecto.

Canto máis intensa sexa a acción, máis fráxil sexa o territorio e maior calidade posúa, o impacto producido será maior. O carácter dos proxectos eólicos xera escaso impacto polo que, ao avalialo, deberemos centrarnos fundamentalmente na análise dos outros dous puntos (fraxilidade e calidade ecolóxica),o que require un estudo do lugar en que vai realizarse o proxecto. Estes impactos poden dividirse en tres fases: - Fase de construción: Concentra numerosas afeccións en razón das obras, movemento de maquinaria, desmonte, aperturas de viarias e pasos, etc., accións das que derivan efectos como destrución da cuberta vexetal, activación de procesos erosivos, compactación do terreo, emisión de gases, molestias á fauna... Unha inadecuada localización das instalacións, ou ata unha mala xestión no transcurso das obras de execución do proxecto, pode desencadear graves afeccións sobre o patrimonio cultural, histórico e arqueolóxico da zona, podendo constituír un elemento discordante se non se elixe correctamente a localización da central eólico-eléctrica. A afección ao patrimonio arquitectónico ocasiónase principalmente durante esta fase de construción, con risco a que xacementos de certo valor sexan deteriorados ou destruídos. Algunhas das máis importantes son: a) Emisións atmosféricas.

As accións susceptibles de afectar ao medio atmosférico son a trasfega de maquinaria e o movemento de terras necesarios na realización das obras civís. Os impactos asociados consisten en emisións de partículas de fume e po, ao descuberto e nas áreas de actuación das obras, isto é, non só no ámbito do propio parque eólico, senón tamén en todo o percorrido de accesos e liñas eléctricas contidas no proxecto. Son impactos que, temporalmente, poden ocasionar molestias ás poboacións próximas, pero de magnitudes moi reducidas. b) Impacto ao medio acuoso.

A incidencia sobre as canles fluviais pode vir motivada polo arrastre de materiais acumulados durante a fase de obras, polas emisións da maquinaria ou por unha deficiente planificación e execución do trazado de accesos, gabias ou outras construcións, interrompendo o curso natural. As augas, tanto superficiais como subterráneas, tamén sofren o risco de ser contaminadas polos labores de limpeza e por derrames de sustancias perigosas procedentes da maquinaria de obras: aceites e hidrocarburos. A adopción de certas medidas preventivas na planificación e execución do proxecto, encamiñadas a evitar os citados impactos sobre o medio acuoso, xustifica que non sexan cuestións relevantes para a valoración da viabilidade territorial. c) Erosión do chan.

Respecto dos efectos que o desenvolvemento da enerxía eólica puidese ter sobre a flora parece obvia a súa escasa influencia. A súa cobertura verase modificada na fase de construción do parque debido, principalmente, ao movemento de terras na preparación de accesos ao parque e a realización de cimentacións para os aeroxeradores e edificios de control. Dependendo das condicións climáticas e da magnitude das instalacións eólicas, poden aparecer problemas de erosión, suposto que debe ser tido en conta nas primeiras fases de desenvolvemento do proxecto, con vistas a realizar os pertinentes estudos de hidrología e pluviometría, trazado de camiños, análises de vaguadas e cursos de auga; para así minimizar as súas incidencia.

É evidente que na elección do emprazamento do parque deben quedar excluídas aquelas zonas con elevadas pendentes e os terreos inestables, por non presentar as mellores condicións tanto desde o punto de vista ambiental como técnico (probabilidade de deslizamiento das obras e equipos). d) Impacto sobre a vexetación. O impacto de ocupación do hábitat, os movementos de Serra, cimentacións e accesos nun parque eólico, así como construcións, poden constituír os efectos máis negativos. A gravidade de impacto sobre a vexetación dependerá da singularidade das especies afectadas, o seu valor como especies endémicas e autóctonas, niveis de protección das mesmas, proximidade á etapa clímax, o seu interese como recurso produtivo, etc.

Pode minimizarse cun estudo e coñecemento da pluviometría, hidrología e orografía do terreo, situando os edificios, no posible, en zonas resgardadas do vento, evitando así a modificación do perfil natural do terreo e trazando transversalmente en pendentes as vías de acceso.

e) Afección ao patrimonio.

Unha inadecuada localización das instalacións, ou ata unha mala xestión no transcurso das obras de execución do proxecto, pode desencadear graves problemas sobre o patrimonio cultural, histórico e arqueolóxico da zona podendo constituír un elemento discordante se non se elixe correctamente a localización da central eólico-eléctrica.

f) Afección á saúde ambiental e calidade de vida. As obras necesarias para a execución das instalacións da central eólico-eléctrica e os seus accesos poden ocasionar molestias sobre as poboacións máis próximas, polo tráfico excesivo de vehículos e de maquinaria pesada. Ademais, o impacto paisaxístico, ten cada vez máis influencia na definición da calidade de vida dunha poboación.

g) Impacto sobre a fauna.

Na fase de construción, o tránsito de maquinaria e as tarefas de escavación, voadura, roza, afirmado, recheo, etc., causan o desprazamento e eliminación da fauna existente, concretamente, a avifauna sofre as súas maiores consecuencias na súa nidificación.

Certas aves rapaces son especialmente sensibles a calquera molestia, polo que se produce o abandono de niños, como xa se constatou en aguias reais que habitaban en áreas de certos parques eólicos españois. - Fase de explotación: A presenza dos aeroxeradores na paisaxe ademais de impacto visual, xera emisión de ruídos e o movemento das pas leva a colisión de aves. Trátase dos impactos de maior magnitude e permanencia. Ademais debemos ter en conta os residuos producidos por cada muíño, principalmente o aceite dos aparellos e aos aceites usados nas engrenaxes mecánicas que se cambian cada 6 meses. a) Efectos sobre a avifauna. Aínda que este tema está en discusión, a medida que avanza o desenvolvemento da enerxía eólica aparecen máis casos puntuais de especies afectadas polo funcionamento dos muíños, fundamentalmente en aves planadoras. Obviamente dependendo da altura e a velocidade á que viren as pas dunha turbina existe un potencial perigo para as aves que voan.

A colisión dun ave coa pa dunha turbina pode causarlle dano e ata a morte. Con todo, realizáronse numerosos estudos sobre a conduta das aves e a frecuencia das colisións cun aeroxerador, habéndose comprobado que o perigo significativo é moi pequeno en comparación con outras causas de mortes de aves (tendidos eléctricos, estradas, caza ilegal, etc.).

b) Impacto visual. A intrusión visual na paisaxe é a obxección máis frecuentemente feita contra os aeroxeradores e é o principal factor que determina as actitudes públicas contra a aplicación da Enerxía Eólica, por iso é un problema que non pode ser ignorado no seu desenvolvemento. Este é o impacto ambiental menos cuantificable dos aeroxeradores e o menos investigado en comparación con outra clase de disturbios ambientais. A razón pola cal a investigación é infrecuente é porque o impacto visual é, a miúdo, subxectivo e en calquera caso difícil de estimar e cuantificar.

O proceso de percepción é un proceso global que a miúdo é máis que a suma de todas as súas partes. Inténtase describir o proceso compartimentalizándoo, o cal é moi dificuloso. Este proceso ocostúmase facer baseándose en tres aspectos distintos. Estes aspectos inflúense mutuamente e representan, unha relación entre a realidade física e a nosa conciencia. × Aspecto funcional: implica que a nosa percepción está influída a gran escala polo noso entendemento sobre se un obxecto é útil ou non. Isto é particularmente importante cando un novo uso da Serra está involucrado. Se un novo uso é considerado interesante e útil a aceptación por parte dos afectados será moito máis sinxela que se o novo uso é considerado como perigoso ou inútil. × Aspecto social : O aspecto social concierne ás relacións persoais e emocionais dun observador con certo medio ambiente e os símbolos e valores que el asocie coa súa percepción do medio ambiente. O mesmo medio ambiente físico ten distintos símbolos-valores para distintas persoas. Ás veces o símbolo valor representa paisaxes comúns para moitas persoas. × Aspecto estético : os aspectos puramente estéticos de percepción son difíciles de identificar. Os efectos visuais dun parque eólico dependen de: ־ A capacidade do observador en rexistrar as impresións visuais. ־ A paisaxe: topografía, edificios, vexetación e clima. ־ As características do propio parque: tamaño e altura, material, cor. Tamén debe ser escollido a cor dos aeroxeradores con determinada cautela para que non chamen moito a atención, a cor gris claro é o máis usado. c) Ruído.

Os aeroxeradores producen ruído derivado do seu propio funcionamento. Catro factores determinan o grao de molestia:

- O propio ruído producido polo aeroxerador. - A posición das turbinas. - A distancia á que se atopan os residentes da área con respecto aos aeroxeradores. - O son de fondo existente.

Existen dúas fontes de ruído nunha turbina en funcionamento: - Ruído mecánico, procedente do xerador, a caixa multiplicadora e as conexións, pode ser facilmente reducido mediante técnicas convencionais. - Ruído de natureza aerodinámica, producido polo movemento das pas, o seu tratamento por métodos convencionais é máis difícil. Este á súa vez é de dous tipos: - Banda ancha. A primeira fonte de ruído de banda ancha inclúe ?o fluxo inestable de aire sobre as pas? e está caracterizado polo seu ritmicidad. - Irreflexivo é de baixa frecuencia, polo que a miúdo é inaudible, pero ten a propiedade de chegar a longas distancias e pode provocar vibracións nos edificios; prevalece nas turbinas grandes e nas turbinas de eixo horizontal orientadas a sotavento. O ruído irreflexivo depende do número e forma das pas e das turbulencias locais. Intensifícase cando aumenta a velocidade do vento e a velocidade de rotación da turbina.

d) Efecto sombra.

A sombra que proxectan as elevadas estruturas dunha central eólico-eléctrica é motivo de afección para as poboacións próximas, xa que as pas do rotor cortan a luz solar de xeito intermitente cando este se atopa en movemento, xerando un parpadeo molesto coñecido como “flícker”, ou sombra titilante. Este impacto visual pode ocasionar ataques en persoas epilépticas, aínda que son pouco probables.

e) Caída de raios.

Os aeroxeradores colócanse xeralmente en puntos elevados e, como deben ser máis altos que os obstáculos que os rodean, adoitan constituír os puntos de descarga de electricidade estática durante as tormentas. Por propia constitución, e grazas á estrutura metálica conectada a Serra que o recubre, o aeroxerador está protexido contra descargas eléctricas. No entanto, un fallo na instalación podería ser causa de incendio, cuxa extinción pode verse dificultada polas propias instalacións do parque.

f) Risco de incendios.

O risco de incendio vese acentuado pola existencia dos aeroxeradores (e a súa mencionada atracción dos raios) e de liñas eléctricas, onde un fallo por curtocircuíto pode constituír o inicio do lume.

g) Risco de derrames.

O aceite lubricante necesario para o mantemento dos aeroxeradores poden ser vertidos accidentalmente ao chan, coa potencial contaminación do mesmo, e das augas superficiais e subterráneas presentes.

h) Risco de desprendementos. A probabilidade de accidente por desprendemento de pezas dos aeroxeradores é bastante escasa, case despreciable. Con todo, non hai que esquecer que cada unha das aspas dun rotor pesa máis dunha tonelada e media, e móvese a unha velocidade que provocaría, en caso de rotura da mesma, o seu lanzamento por centos de metros. As principais situacións que deben ser controladas son: - Presenza de ventos maiores á velocidade de saída. - Velocidade de rotación superior ao máximo aceptable. - Exceso de vibracións. Actualmente existen medios tecnolóxicos que forzan ao paro inmediato do aeroxerador en caso de producirse calquer

a das circunstancias mencionadas.

PARQUES EÓLICOS MARÍTIMOS

 

 

Aos parques eólicos situados en plataformas marítimas a certa distancia da costa denomínaselles parques eólicos marítimos. En inglés coñéceselles como offshore wind parks. Nestes momentos as distancias da costa chegan ata 20 quilómetros e a profundidade do leito marítimo onde se instalaron xa alcanza os 18 metros.

O desenvolvemento destes parques tivo lugar nos últimos anos, e as razóns foron as seguintes: - Non presentan limitacións en canto ao uso do chan e dos diversos impactos, como o visual, paisaxísticos uso de espazos naturais con outras aplicacións. - Non hai problemas de impacto sonoro (ruído), polo que poden virar a maior velocidade. En aplicacións terrestres, a velocidade do extremo da pa limítase a uns 65 m/s, mentres que nas marítimas alcanza entre 80 a 90 m/s. - A superficie mariña está libre de obstáculos e presenta baixa rugosidad superficial. - Debido á menor rugosidad superficial e á menor turbulencia, a velocidade do vento aumenta coa altura máis rapidamente en comparación coa Serra, polo que as torres de instalacións marítimas poden ser de menor altura que as terrestres, coa consecuente diminución dos custos de investimento. Por isto compénsase en parte o sobrecusto da construción na plataforma marítima. - En xeral, a turbulencia do vento é moito menor no mar debido á ausencia de obstáculos. Disto derívanse menores esforzos sobre o aeroxerador e un aumento da súa vida útil.

CURIOSIDADES DA ENERXÍA EÓLICA

Estivemos presenciando unha serie de inventos relacionados coa enerxía eólica que poden catapultar a esta enerxía renovable cara ao éxito final, se é que alguén se encarga de levar estes inventos ao mercado. Fagamos un repaso polos máis interesantes:

I. Enerxía eólica nas autoestradas

En Arizona un estudante de arquitectura propuxo un tipo de turbinas para aproveitar o vento creado polos vehículos que circulan a gran velocidade polas autoestradas e autovías. Deste xeito, non só se xeraría enerxía pola acción do vento, senón que as turbinas capturarían ademais as masas de aque se desprazan co paso dos coches e os camións e converteríanas en enerxía para alimentar as áreas de descanso nas estradas, así como as gasolineiras. erosas turbinas horizontais que poderíanxerar, segundo os seus cálculos, unha enerxía neta por ano duns 9.600Kwh por parelde aeroxeradores todo iso baseado en que a velocidade media dos vehículos é aproximadamente de entre 110 e 120 km/h ao seu paso por baixo das turbinas, e claro, os camións puntúan aínda máis debido ao bulebule que xeran. Esta é unha sorprende nova aplicación da enerxía eólica.

-O Desalinizador eólico Co problema de abastecemento da auga, que mellor que un sistema que lle quite o sal ao auga de mar e que non consuma enerxía da rede. Este desalinizador é un sistema que potabiliza a auga mediante a técnica de ósmosis inversa, que a realiza aproveitando a acción do aire. Este tipo de sistemas canalizan a través dun muíño a enerxía eólica, de forma que sempre que sopre vento, se potabiliza a auga.

-Turbinas de vento para edificios A enerxía eólica está deixando de ser cousa de xigantes, con muíños que loiten con Don Quixote. A empresa Green Energy Technologies desenvolveu uns túneles de vento que non teñen máis de tres metros de alto, e poden ser colocados no alto de edificios ou centros comerciais, e terían a capacidade de alimentalos por completo con enerxía renovable. -Ponte peonil con turbinas eólicas Outra forma de aproveitar o vento e transformalo en enerxía ocorréuselle a Michael Jantzen, que é o inventor do Wind Tunnel Footbridge, ponte que aparte de transportar á xente dun lado a outro das autoestradas funciona como xerador de electricidade grazas ás súas turbinas de vento.

-Turbinas de vento para uso hogareño A enerxía eólica adoitaba estar afastada do fogar, ao contrario que a solar que un pode ter acceso con só instalar uns paneis no teito. Un grupo de enxeñeiros de Hong Kong fainos chegar unhas micro turbinas de vento que poden xerar electricidade con ventos tan lentos como de dous metros por segundo. Son tan pequenas que poden ser colocadas en calquera teito, ou ata en balcóns.

ESPAÑA E A ENERXÍA EÓLICA

O sector das enerxías renovables crece de forma imparable. Isto converteu a España no 2º maior produtor de enerxía eólica do mundo, cunhas instalacións que alcanzan os 9000 MW de potencia, só superados polos 16000 MW instalados en Alemaña, e por diante dos 6500 MW que se producen en Estados Unidos.

Grazas a empresas como Gamesa, Iberdrola ou Acciona Enerxía, España estase convertendo nunha potencia mundial en canto a Enerxía eólica refírese, negocio que crece nun 30% anual.

GALICIA

Galicia é unha das rexións do mundo con mellor aproveitamento de recursos eólicos, ó atoparse entre os seis países con maior potencia instalada (1.287 MW a finais de 2002). O Plan Eólico de Galicia, que estima unha potencia total instalada en 2010 de 4.000 MW, foi recoñecido por diferentes entidades como referencia e modelo de xestión en materia de enerxías renovables.

A eólica é a enerxía renovable que amosa nestes momentos un maior índice de crecemento:

• A finais de 2001 a potencia total instalada era de 974 MW, alcanzándose en 2002 os 1.287 MW, o que supón un incremento do 32%.

• Na actualidade hai aprobados 18 plans eólicos estratéxicos que levan asociadas 12 actuacións industriais.

Na actualidade, o número de instalacións de coxeración (para producción simultánea de calor e electricidade) en Galicia é de 98 cunha potencia total instalada de 577 MW.

Distribución da potencia instalada nos diferentes sectores empresariais.

GALICIA

(Distribución xeración eléctrica por provincias)

A CORUÑA

472KW

61 INSTALACIÓNS

LUGO

33KW

11 INSTALACIÓNS

OURENSE

21KW

4 INSTALACIÓNS

PONTEVEDRA

51KW

22 INSTALACIÓNS

Distribución dos parques eólicos en Galicia

ENERXÍA HIDROELÉCTRICA

O aproveitamento da enerxía potencial acumulada na auga para xerar electricidade é unha forma clásica de obter enerxía. Ao redor do 20% da electricidade usada no mundo procede desta fonte. É, xa que logo, unha enerxía renovable pero non alternativa, estritamente falando, porque vén usando desde fai moitos anos como unha das fontes principais de electricidade.

A enerxía hidroeléctrica que se pode obter nunha zona depende das canles de auga e desniveis que teña, e existe, xa que logo, unha cantidade máxima de enerxía que podemos obter por este procedemento. Calcúlase que se se explotase toda a enerxía hidroeléctrica que o mundo enteiro pode dar, só se cubriría o 15% da enerxía total que consumimos. En realidade estase utilizando ao redor do 20% deste potencial, aínda que en España e en xeral nos países desenvolvidos, a porcentaxe de explotación chega a ser de máis do 50%.

Desde o punto de vista ambiental a enerxía hidroeléctrica é unha das máis limpas, aínda que isto non quere dicir que sexa totalmente inocua, porque os pantanos que hai que construír supón un impacto importante. O pantano altera gravemente o ecosistema fluvial. Destrúense habitats, modifícase o caudal do río e cambian as características da auga como a súa temperatura, grao de oxigenación e outras.

Tamén os pantanos producen un importante impacto paisaxístico e humano, porque con frecuencia a súa construción esixe trasladar a pobos enteiros e sepultar baixo aúgalas terras de cultivo, bosques e outras zonas silvestres. Os pantanos tamén teñen algúns impactos ambientais positivos. Así, por exemplo, foron moi útiles para algunhas aves acuáticas que substituíron os humidais costeiros que usaban para alimentarse ou criar, moitos dos cales desapareceron, por estes novos habitats. Algunhas destas aves variaron ata os seus hábitos migratorios, buscando novas rutas de paso pola Península a través de determinados pantanos.

A construción de pantanos é cara, pero o seu custo de explotación é baixo e é unha forma de enerxía rendible economicamente. Ao exporse a conveniencia de construír un pantano non hai que esquecer que a súa vida é duns 50 a 200 anos, porque cos sedimentos que o río arrastra vaise enchendo aos poucos ata inutilizarse.

ORIXE

A orixe da enerxía hidráulica está no ciclo hidrológico das choivas e xa que logo, na evaporación solar e a climatoloxía que remontan grandes cantidades de auga a zonas elevadas dos continentes alimentando os ríos. Este proceso está orixinado, de xeito primario, pola radiación solar que recibe a Terra.

Estas características fan que sexa significativa en rexións onde existe unha combinación adecuada de choivas, desniveis xeolóxicos e orografía favorable para a construción de represas. É debida á enerxía potencial contida nas masas de auga que transportan os ríos, provenientes da choiva e do desxeo. Pode ser utilizada para producir enerxía eléctrica mediante un salto de auga, como se fai nas centrais hidroeléctricas.

A primeira central hidroeléctrica construír en 1880 en Northumberland, Gran Bretaña. O renacemento da enerxía hidráulica produciuse polo desenvolvemento do xerador eléctrico, seguido do perfeccionamento da turbina hidráulica e debido ao aumento da demanda de electricidade a principios do século XX. En 1920 as centrais hidroeléctricas xeraban xa unha parte importante da produción total de electricidade.

A tecnoloxía das principais instalacións mantívose igual durante o século XX. As centrais dependen dun gran encoro de auga contido por unha presa. O caudal de auga contrólase e pódese manter case constante. A auga transpórtase por uns condutos ou tubaxes forzadas, controlados con válvulas e turbinas para adecuar o fluxo de auga con respecto á demanda de electricidade. A auga que entra na turbina sae polas canles de descarga. Os xeradores están situados xusto encima das turbinas e conectados con árbores verticais. O deseño das turbinas depende do caudal de auga; as turbinas Francis utilízanse para caudais grandes e saltos medios e baixos, e as turbinas Pelton para grandes saltos e pequenos caudais. Ademais das centrais situadas en presas de contención, que dependen do encoro de grandes cantidades de auga, existen algunhas centrais que se basean na caída natural da auga, cando o caudal é uniforme. Estas instalacións chámanse de auga fluente. Unha delas é a das Cataratas do Niágara, situada na fronteira entre EEUU e Canadá.

A principios da década dos noventa, as primeiras potencias produtoras de hidroelectricidade eran Canadá e Estados Unidos. Canadá obtén un 60% da súa electricidade de centrais hidráulicas. En todo o mundo, a hidroelectricidade representa aproximadamente a cuarta parte da produción total de electricidade, e a súa importancia segue en aumento. Os países nos que constitúe fonte de electricidade máis importante son Noruega (99%), Zaire (97%) e Brasil (96%). A central de Itaipú, no río Paraná, está situada entre Brasil e Paraguai; inaugurouse en 1982 e ten a maior capacidade xeradora do mundo.

CARACTERÍSTICAS DA ENERXÍA HIDROELÉCTRICA

A enerxía hidráulica ten a calidade de ser renovable, pois non se esgota a fonte primaria ao explotala, e é limpa, xa que non produce na súa explotación sustancias contaminantes de ningún tipo. Con todo, o impacto ambiental das grandes presas, pola severa alteración da paisaxe e, ata, a indución dun microclima diferenciado no seu emprazamento, ha desmerecido a bondade ecolóxica deste concepto nos últimos anos.

Ao mesmo tempo, a madurez da explotación fai que nos países desenvolvidos non queden apenas localizacións atractivas por desenvolver novas centrais hidroeléctricas, polo que esta fonte de enerxía, que achega unha cantidade significativa da enerxía eléctrica en moitos países (en España, segundo os anos, pode alcanzar o 30%) non permite un desenvolvemento adicional excesivo. Recentemente estanse realizando centrais mini hidroeléctricas, moito máis respectuosas co ambiente e que se benefician dos progresos tecnolóxicos, logrando un rendemento e unha viabilidade económica razoables ademais de ser catalogada como enerxía renovable.

VANTAXES DA ENERXÍA HIDROELÉCTRICA

-Dispoñibilidade: O ciclo da auga convérteo nun recurso inesgotable. -Enerxía limpa: Non emite gases "invernadoiro", nin provoca choiva aceda, nin produce emisións tóxicas. -Enerxía barata: Os seus custos de explotación son baixos, e a súa mellora tecnolóxica fai que se aproveite de xeito eficiente os recursos hidráulicos dispoñibles. -Traballa a temperatura ambiente: Non son necesarios sistemas de refrixeración ou caldeiras, que consomen enerxía e, en moitos casos, contaminan. -O almacenamento de auga permite a subministración para regadíos ou a realización de actividades de recreo.

A regulación do caudal controla en risco de inundacións. a. Non requiren combustible, senón que usan unha forma renovable de enerxía, constantemente reposta pola natureza de xeito gratuíto. b. É limpa, pois non contamina nin o aire nin a auga. c. A miúdo pode combinarse con outros beneficios, como rega, protección contra as inundacións, subministración de auga, camiños, navegación e aínda ornamentación do terreo e turismo. d. Os custos de mantemento e explotación son baixos. e. As obras de enxeñería necesarias para aproveitar a enerxía hidraúlica teñen unha duración considerable. f. A turbina hidraúlica é unha máquina sinxela, eficiente e segura, que pode porse en marcha e deterse con rapidez e require pouca vixilancia sendo os seus custos de mantemento, polo xeral, reducidos.

INCOVENIENTES DA ENERXÍA HIDROELÉCTRICA -Os custos de capital por quilovatio instalado son con frecuencia moi altos. - O emprazamento, determinado por características naturais, pode estar lonxe do centro ou centros de consumo e esixir a construción dun sistema de transmisión de electricidade, o que significa un aumento do investimento e nos custos de mantemento e perda de enerxía. - A construción leva, polo común, longo tempo en comparación coa das centrais termoeléctricas. - A dispoñibilidade de enerxía pode fluctuar de estación en estación e de ano en ano -A súa construción e posta en marcha require investimentos importantes. Ademais, os emprazamentos onde se poden construír centrais hidroeléctricas en boas condicións económicas son limitados. -As presas convértense en obstáculos insalvables para especies como os salmóns, que teñen que remontar os ríos para desovar. Pola súa banda, os encoros afectan ás canles, provocan erosión, e inciden en xeral sobre o ecosistema do lugar. -Empobrecemento da auga: A auga embalsada non ten as condicións de salinidade, gases disoltos, temperatura, nutrientes, e demais propiedades da auga que flúe polo río. Os sedimentos acumúlanse no encoro, polo que o resto do río ata a desembocadura acaba empobrecéndose de nutrientes. Así mesmo, pode deixa sen caudal mínimo o tramo final dos ríos, especialmente en épocas secas. -Os emprazamentos hidráulicos adoitan estar lonxe das grandes poboacións, polo que é necesario transportar a enerxía eléctrica producida a través de custosas redes.

CENTRAL HIDROELÉCTRICA

A función dunha central hidroeléctrica é utilizar a enerxía potencial da auga almacenada e convertela, primeiro en enerxía mecánica e logo en eléctrica. O esquema xeral dunha central hidroeléctrica pode ser:

Un sistema de captación de auga provoca un desnivel que orixina unha certa enerxía potencial acumulada. O paso da auga pola turbina desenvolve na mesma un movemento giratorio que acciona o alternador e produce a corrente eléctrica. PARTES DUNHA CENTRAL HIDROELÉCTRICA

PRESA: É a estrutura central dunha planta.

1. FUNCIÓNS:

-Crear o encoro para o almacenamento da auga. - Incrementar o nivel para lograr unha maior caída. - Reter sedimentos que trae o fluxo ou o río. - Almacenamento de auga para lograr regulación ou para poder xerar en épocas de baixa hidroloxía.

2. TIPOS DE PRESAS:

- Presas de terra, con núcleo impermeable de arxila. - Presas de enrocado, con cara de concreto. - Presas de concreto. - Presa de gravidade. Como se mostra na figura teñen un peso adecuado para contrarrestar o momento de envorco que produce a auga :

- Presa de arco (unha curvatura no plano horizontal). Necesita menos materiais que as de gravidade e adóitanse utilizar en gargantas estreitas. Nestas a presión provocada pola auga transmítese integramente ás ladeiras polo efecto do arco. -Presa de arco cúpula (dobre curvatura, no plano horizontal e no plano vertical) As presas de arco cúpula son lixeiras pero requiren de terreos adecuados, a forma arqueada orixina forzas moi considerables nos apoios laterais e por iso precisan de terreos de roca de excelente calidade. Na esconxencia do tipo de presa intervén a topografía que define o ancho e a altura desta. Se o ancho é menor que a altura, entón selecciónase unha presa de concreto. Se o ancho é maior que a altura, entón selecciónase unha presa de enrocado ou de terra, o cal depende á súa vez do material dispoñible na zona.

A xeoloxía e a sismicidade inflúen na selección do tipo de presa: Terra, Enrocado, Concreto gravidade, Concreto de arco (unha curvatura), Concreto de arco cúpula (dúas curvaturas), van, na súa orde, das máis deficiente á mellor xeoloxía. É dicir, se as características xeolóxicas son deficientes entón é necesario, ou a única alternativa é construír unha presa de terra, etc.

3. INSTRUMENTACION DA PRESA:

- Equipo para medición de asentamento. - Equipo para medición de niveis hidráulicos. - Presión de poros: piezómetros pneumáticos. - Desprazamentos horizontais: Inclinómetros. - Deformacións: Extensómetros lineais. - Esforzos totais normais : Celas de presión. - Equipo para medición de deformacións na crista. - Caudalímetros. CONDUCIÓN: Son os túneles, canles e tubaxes de carga, empregados para levar a auga cara á(s) turbina(s). CASA DE MAQUINAS: É o lugar onde se atopan os equipos encargados de realizar a transformación da enerxía da auga en enerxía eléctrica. Xeralmente sitúanse na casa de máquinas: A(s) turbina(s), xerador(é), transformador(é) de potencia e equipos auxiliares da planta. SUBESTACION: Atópanse situados, neste sitio, os interruptores e seccionadores, o barraje, pararraios, transformadores de corrente e potencial e as liñas de interconexión que saen da planta, para conectala ao sistema nacional ou á carga.

TIPOS DE CENTRAIS HIDROELÉCTRICAS

- Central Hidroeléctrica de Pasada: Unha central de pasada é aquela en que non existe unha acumulación apreciable de auga "corrente arriba" das turbinas. Nunha central deste tipo as turbinas deben aceptar o caudal dispoñible do río "como vén", coas súas variacións de estación en estación, ou se iso é imposible a auga sobrante pérdese por rebosamiento. En ocasións un encoro relativamente pequeno bastará para impedir esa perda por rebosamiento.

Na mesma aprovéitase un estreitamento do río, e a obra do edificio da central (casa de máquinas) pode formar parte da mesma presa. O desnivel entre "augas arriba" e "augas abaixo", é reducido, e aínda que se forma un remanso de auga a causa do azud, non é demasiado grande. Este tipo de central, require un caudal suficientemente constante para asegurar ao longo do ano unha potencia determinada.

- Central Hidroeléctrica con Encoro de Reserva

Neste tipo de proxecto se embalsa un volume considerable de líquido "augas arriba" das turbinas mediante a construción dunha ou máis presas que forman lagos artificiais. O encoro permite graduar a cantidade de auga que pasa polas turbinas. Do volume embalsado depende a cantidade que pode facerse pasar polas turbinas. Con encoro de reserva pode producirse enerxía eléctrica durante todo o ano aínda que o río séquese por completo durante algúns meses , cousa que sería imposible nun proxecto de pasada. As centrais con almacenamento de reserva esixen polo xeral un investimento de capital maior que as de pasada, pero na maioría dos casos permiten usar toda a enerxía posible e producir quilovatios-hora máis baratos. Poden existir dúas variantes destas centrais hidroeléctricas: a. A de casa de máquina ao pé da presa: Nas figuras seguintes observamos en PLANTA e CORTE o esquema dunha central deste tipo:

-PLANTA

-CORTE

A casa de máquinas adoita estar ao pé da presa, como ilustra o debuxo, nestes tipos de central, o desnivel obtido é de caracter mediano.

 

b. Aproveitamento por derivación da auga:

Nas figuras seguintes temos un esquema en PLANTA e CORTE dunha central deste tipo:

PLANTA :

No lugar apropiado pola topografía do terreo, sitúase a obra de toma de auga, e o líquido leva por medio de canles, ou tuberias de presión, ata as proximidades da casa de máquinas.

Alí instálase a cheminea de equilibrio, a partir da cal a condución ten un declive máis pronunciado, para ingresar finalmente á casa de máquinas.

A cheminea de equilibrio é un simple conduto vertical que asegura ao pechar as válvulas da central, que a enerxía cinética que ten a auga na condución, libérese nese elemento como un aumento de nivel e transfórmese en enerxía potencial.

 

Os desniveis neste tipo de central adoitan ser maiores comparados cos que se atopan nos tipos anteriores de centrais. - Centrais Hidroeléctricas de Bombeo As centrais de bombeo son un tipo especial de centrais hidroeléctricas que posibilitan un emprego máis racional dos recursos hidraúlicos dun país. Dispón de dous encoros situados a diferente nivel. Cando a demanda de enerxía eléctrica alcanza o seu máximo nivel ao longo do día, as centrais de bombeo funcionan como unha central convencional xerando enerxía. Ao caer a auga, almacenada no encoro superior, fai virar o rodete da turbina asociada a un alternador. Despois a auga queda almacenada no encoro inferior. Durante as horas do día na que a demanda de enerxía é menor a auga é bombeada ao encoro superior para que poida fai rel ciclo produtivo novamente. Para iso a central dispón de grupos de motores-bomba ou, alternativamente, as súas turbinas son reversibles de maneira que poidan funcionar como bombas e os alternadores como motores.

A ENERXÍA HIDROELÉCTRICA NO MUNDO

Os principales productores de enerxía hidroeléctrica no mundo son , nesta orde, canadá, brasil, EEUU e China. Se estudamos a cuota na produccióneléctrica os primeiros países no mundo son Noruega (99%), Zaire (97%) e Brasil (96%). Na actualidade as centrais eléctricas de mayor tamaño están en Itaipu (Brasil), e gran Coulee (EEUU); outras grandes presas atópanse en Syansk (Rusia), Krasnoyarsk (Rusia), Bratsk (Rusia), Sukhovo(Rusia) e Churchill (Canadá). Estase construíndo en China a Presa das Tres Gargantas para a produción de enerxía eléctrica, que será a máis grande do mundo cando esté en funcionamento. Para iso é necesario desprazar a máis dun millón de persoas dos seus domicilios e inundar miles de hectáreas.

GALICIA

Galicia conta na actualidade con 38 grandes centrais hidroeléctricas -aquelas que superan os 10 megavatios (MW) de potencia- nas catro provincias, aínda que a práctica totalidade destas instalacións están en mans de tres empresas (Union Fenosa, Endesa e Iberdrola) que teñen a súa sede social fóra da comunidade. Iberdrola (1.287,6 MW), Union Fenosa Xeración (1.129,8 MW) e Endesa, con 375,1 megavatios, concentran máis do 92 por cento de toda a potencia eléctrica instalada nas centrais galegas. Das 38 centrais en funcionamento en Galicia, Iberdrola explota 13 instalacións, fronte ás 12 de Union Fenosa e ás 6 de Endesa. O resto da potencia é propiedade doutras compañías como Ferroatlántica (126,8 MW), cuxo negocio limítase á explotación do río Xallas; Navarro Xeración (25,6 MW), Enerxías Especiais do Noroeste (14,1 MW) e Patrimonio do Lérez, con 13,2 megavatios de potencia. Esta fonte enerxética achegou en 2006 un total de 6.975 gigavatios/hora (GWh) de electricidade, o que supón o 24 por cento de toda a electricidade neta xerada na comunidade galega ese ano. Con todo, esta porcentaxe varía moito dun ano a outro dependendo da pluviosidad. De feito, a produción estimada en 2007 e 2008 descenderá de xeito significativo pola seca que afectou á comunidade durante os meses de inverno. - DISTRIBUCIÓN PROVINCIAL As provincias de Ourense, A Coruña e Lugo son as que soportan o maior peso da enerxía hidroeléctrica en Galicia. A primeira contabiliza un total de 22 centrais destas características, fronte ás 7 da Coruña, as 6 de Lugo e as 3 da provincia de Pontevedra. Entre elas, figuran algunhas das centrais máis importantes de España, tanto pola súa potencia instalada como polo seu nivel de produción. É o caso da central de Ponche-Bibei, a de maior potencia de Galicia (313,2 MW), situada no concello de Manzaneda e que se puxo en funcionamento en 1965. A central de Ponche-Bibei é propiedade da compañía vasca Iberdrola, que tamén explota nesta provincia outras tres centrais de máis de 200 MW: Conso (268 MW), San Esteban (254,6 MW) e Soutelo, con 216,1 megavatios. A outra central que supera esta cantidade é a de Belesar, no concello lucense de Chantada, propiedade de Union Fenosa e que con 255,5 megavatios é a terceira de Galicia por potencia. A central de gran hidráulica máis antiga é a de Tambre I, no concello coruñés de Noia, que iniciou a súa actividade en 1927. As máis recentes son as de Arroibar e San Xusto, nos concellos pontevedreses de Cotobade e Campo Lameiro, que empezaron a funcionar en 2006.

ESPAÑA

España atópase na liña doutros países da OCDE respecto da produción de enerxía eléctrica, sendo o 18.5% desta enerxía de orixe hidráulica. Debemos ter en conta que o ano 2001 foi especialmente chuvioso, porque este valor é maior que a enerxía producida o ano anterior, sen aumentar apenas a potencia instalada.

A evolución da enerxía hidroeléctrica en España nas últimas décadas foi sempre crecente aínda que a participación desta no total de eléctrica producida foi diminuíndo. Así, en 1940 o 92% dos 3617 GWh eran de orixe hidráulica, sendo a participación por enerxía térmica o 8% restante, mentres que no ano 2001 cae a un 18% dos 242000 GWh producidos; isto débese a que nos últimos 50 anos implantáronse grandes centrais térmicas e ademais a partir dos anos 70 tamén se empezou a producir enerxía de orixe nuclear. Podemos ver a evolución ao longo destes últimos 60 anos no gráfico seguinte:

En España este tipo de centrais ímolo a dividir en dous grupos, as minihidráulicas e a gran hidráulica. As primeiras son aquelas que teñen unha potencia instalada menor a 10 MW mentres que as segundas teñen potencia instalada por encima desta cifra. As tendencias ambientais apostan por manter as primeiras pero mellorando a súa potencia e apostar polas segundas, menos agresivas co medioambiente. Se analizamos a evolución da potencia instalada desde o ano 1990 ata os valores calculados no Libro Branco da UE para o ano 2010 podemos ver o Gráfico 4, debemos ter en conta que a evolución da enerxía producida é proporcional a esta potencia instalada

En España hai centrais de produción hidráulica na maioría das Comunidades Autónomas; a que ten maior potencia instalada é a de Aldeadávila no Río Douro (Salamanca) con 1140 MW, seguido polo encoro José María de Oriol no Tajo (Cáceres) cun 915 MW. Outros encoros de capacidade por encima dos 500 MW son o de Cortés-La Muela no Júcar (Valencia), Villarino no Tormes (Salamanca) ou Saucelle no Douro (Salamanca).

MINICENTRAIS

Mini-hidráulica é o termo co que a UNIDO (Organización das Nacións Unidas para o Desenvolvemento Industrial), denomina ás centrais hidroeléctricas de potencia inferior a 10 MW. Dentro da mini-hidráulica, pode realizarse a seguinte clasificación: - pico centrais P < 5 kW - micro centrais P < 100 kW - mini centrais P < 1.000 kW - pequenas centrais P < 10.000 kW Unha central minihidraúlica ou minihidroeléctrica é un tipo especial de central hidroeléctrica, utilizada para a xeración de enerxía eléctrica, a partir da enerxía potencial ou cinética da auga. A enerxía minihidraúlica considérase un tipo de enerxía renovable e atópase dentro da regulación xurídica asociada a estas enerxías. As mini centrais foron moi utilizadas ao longo do tempo debido ao seu pequeno tamaño e xa que logo prezo, e facilidade de instalación, polo que foron moi usadas a nivel local ou ata privado. Segundo a lexislación española, unha central considérase minihidraúlica se ten unha potencia instalada menor ou igual a 10 MW .

- TIPOS DE MINICENTRAIS

- Centrais de auga fluente: son aquelas que aproveitan o fluxo continuo de auga dunha corrente de auga para mover un xerador e producir enerxía a partir desta corrente. - Centrais de fluxo regulado: son aquelas alimentadas desde un depósito, que se abastecen a partir dunha fonte de auga e cuxa xeración regular controlando a saída de auga do mesmo. - Centrais de salto: utilizan a enerxía potencial dun pequeno salto de auga natural, ou artificial, para convertela en enerxía eléctrica accionando unha turbina.

Estas instalacións minihidráulicas están condicionadas polas características do lugar de emprazamento. A topografía do terreo inflúe na obra civil e na selección do tipo de máquina: Centrais de augas fluíntes: Son aquelas instalacións que, mediante unha obra de toma, captan unha parte do caudal do río e condúceno cara á central para o seu aproveitamento, para despois devolvelo á canle do río. Centrais de pé de presa: Son os aproveitamentos hidroeléctricos que teñen a opción de almacenar as achegas dun río mediante un encoro. Nestas centrais regúlanse os caudais de saída para utilizalos cando se precisen. Centrais de canle de rega ou abastecemento: Pódense distinguir dous tipos: Con desnivel existente na propia canle: Aprovéitase mediante a instalación dunha tubaxe forzada, que conduce a auga á central, devolvéndoa posteriormente ao curso normal da canle. Con desnivel existente entre a canle e o curso dun río próximo: Neste caso a central instálase próxima ao río e aprovéitanse as augas excedentes na canle De cara a realizar un proxecto dunha minicentral hidroeléctrica e dependendo do tipo polo seu emprazamento, a determinación do caudal e a altura de salto determinará a potencia a instalar, así como o tipo de miniturbina. Existen varios tipos de miniturbinas: De reacción: Aproveita a enerxía de presión da auga en enerxía cinética no estator, tanto na entrada como na saída. Aproveitan a altura dispoñible ata o nivel de desaugadoiro.

Kaplan: Componse basicamente dunha cámara de entrada que pode ser aberta ou pechada, un distribuidor fixo, un rodete con catro ou cinco pas fixas en forma de hélice de barco e un tubo de aspiración.

Francis: Caracterizada porque recibe o fluxo de auga en dirección radial, orientándoo cara á saída en dirección axial. Componse dun distribuidor que contén unha serie de álabes fixos ou móbiles que orientan a auga cara ao rodete. Un rodete formado por unha coroa de paletas fixas, torsionadas de forma que reciben a auga en dirección radial e oriéntano axialmente. Unha cámara de entrada, aberta ou pechada, de forma espiral, para dar unha compoñente radial ao fluxo de auga. Un tubo de aspiración ou de saída de auga, que pode ser recto ou abacelado e encárgase de manter a diferenza de presións necesaria para o funcionamento da turbina.

De fluxo cruzado ou de dobre impulsión: Constituída por un inyector de sección rectangular provisto dun álabe longitudinal que regula e orienta o caudal que entra na turbina, e un rodete de forma cilíndrica, con múltiples pas dispostas como generatrices e soldadas polos extremos a discos terminais. O caudal que entra na turbina é orientado polo álabe do inyector, cara ás pas do rodete, producindo un primeiro impulso. Posteriormente, atravesa o interior do rodete e proporciona un segundo impulso, ao saír do mesmo e caer polo tubo de aspiración. De acción: Aproveita a enerxía de presión da auga para convertela en enerxía cinética no estator. Aproveitan a altura dispoñible ata o eixo da turbina. Pelton: Consta dun disco circular que ten montados na súa periferia unhas paletas en forma de dobre culler e dun inyector que dirixe e regula o chorro de auga que inciden sobre as culleres, provocando o movemento de xiro da turbina.

IMPACTO AMBIENTAL

Este impacto é difícil de medir, pois non se trata de toneladas de contaminantes ou metros cúbicos de residuos. En principio, calquera central ocupa un espazo e impide outros usos e supón a destrución de certa cantidade de vexetación e de fauna. Cada tipo de central ten unha pauta distinta de impactos sobre a paisaxe. As centrais hidráulicas funcionan grazas ao depósito de auga que proporciona un encoro. O impacto sobre as augas deriva do impacto mesmo da construción e operación do encoro, coa consecuente alteración do réxime das augas na conca de que se trate. O funcionamento das centrais hidráulicas supón o movemento de grandes masas de auga, o que pode carrexar alteracións no caudal dos ríos e problemas nos ecosistemas acuáticos e de ribeira, cando as poboacións animais e vexetais son incapaces de adaptarse aos cambios bruscos de dispoñibilidade de auga, altura da capa freática, concentración de nutrientes e osíxeno, etc. Os encoros tamén supón alteracións nos ecosistemas acuáticos, pois crean grandes masas de auga de movemento lento, o que pode provocar déficit de osíxeno nas augas profundas, problemas de sobrecrecimiento da materia orgánica (eutrofización), etc. Ademais, os encoros ocasionan a detención do fluxo natural de materiais no curso do río, enchéndose aos poucos de sedimentos, nun fenómeno coñecido como aterramiento. Tamén supón unha barreira ao movemento das especies animais que habitan no curso do río. Os encoros tamén causan grandes alteracións na paisaxe: cambian o microclima da zona en que están construídos e poden supor o desprazamento forzado de pobos enteiros cuxas casas e cultivos atópanse na zona a mergullar. - TENDIDOS ELÉCTRICOS As decenas de miles de quilómetros de tendidos eléctricos de alta tensión ocasionan unha serie de efectos sobre a paisaxe e a biodiversidade. A construción das liñas supón movemento de terras, construción de pistas de acceso, destrución da vexetación, etc. En xeral, causan un efecto barreira para algunhas poboacións animais. As propias torres que soportan os cables supón un impacto visual importante, e poden entorpecer os usos agricolas ou forestais do terreo. O efecto máis notable dos tendidos eléctricos é, sen embargo, a mortaldade de aves. As aves de gran tamaño pódense electrocutar se tocan á vez dous cables condutores ou se se pousan nunha torreta e rozan á vez un cable condutor. Tamén se producen choques mortais contra os cables. Os tendidos eléctricos poden reducir moito o seu impacto sobre a mortaldade das aves empregando señalizadores especiais, que permiten aos paxaros,evitalos.

BIBLIOGRAFÍA