Cuentos y leyendas de a Ribeira Sacra

AENOR: UNHA LENDA CELTA DA RIBEIRA SACRA

Toda a fraga era un só silencio, unha soa alma, escura e adormecida, asolagada

polos lindeiros do sono. Só algún animal quebraba aquel silencio pactado e temido polos homes; cando a noite era pella, disque as árbores susurraban ó nome do infeliz que tivera o valor de achegarse ó santuario arbóreo, e que a súa letanía ofrecía ós oidos un cántico lúgubre, un presaxio de inquedanza que alteraba ó ánimo daqueles que tiveran a desdicha de escoitalo e nunca máis foran vistos con vida.

Aenor atendía cos ollos moi abertos as mesmas historias que tiña escoitado dos máis vellos da tribo centos de veces, e, inda que o seu interés medraba cada vez que as historias da fraga sagrada eran contadas, aquela noite unha tristura sen nome la tomando forma lentamente no seu xove ánimo; os seus ollos miraron anhelantes cara ó lume que parecía teñi-la noite con visións da sagrada fraga ,e no sangue ferveulle un desexo, unha súbita pulsión por fuxir lonxe; mentres os vellos seguían falando, Aenor galopaba a carón do río, co vento frío da noite enredando no seu pelo e batendo nas meixelas. Cabalgou deica un lugar onde o río formaba un recodo, afundindose nas profundidades dun fabuloso e profundo cañón. Estaba vedado caminar mais alá de esa dirección, salvo permiso especial dos vellos e druidas das tribos vecinas; extendiase all o territorio dos dólmenes baixo túmulos, os dominios do pobo dos mortos.

Aenor vérase a si mismo en sonos, caminando pola fraga entre lusco e fusco, armado coa súa espada. Non tiña medo, e non se arredaba ante o perigo oculto no bosque. Máis as veces, en algún destes sonos, creía ver durante un intre un home deslizándose entre as árbores, e xusto antes de espertar, acertara a distinguir entre a maleza o refulxir dunha espada grabada con caractéres rúnicos, acompañado dunha voz cunha extrana tonalidade, pero na que Aenor recoñeceu perfectamente unha linguaxe ritual, prohibida, reservada únicamente os iniciados nas artes do druidismo.

Corría o mes de gort, undécimo do ciclo lunar, cando a festa de luz de outono deixara un paisaxe de fogueiras ó redor do lugar coñecido como Roboeyra sacrata, ou lugar do sagrado carballo, que discurría á beira do río e comprendía ás dúas tribos dos lemavos e os Seurros. Aenor gustaba de arrimar ás fogatas, e degusta-las primeiras castanas do ano; a festa de luz de outono tiña un significado que trascendía o puramente lúdico. A primeira colleita considerábase habitada pola divinidade, e a súa inxesta un feito reverencial.

Era aquel un tempo en que reinaba a paz cos románs; algúns deles achegabánse incluso, movidos pola curiosidade que lle despertaban as costumbres do lugar. Aenor tiña trabado amistad con algún deles, especialmente con un mozo chamado Marco. Parecíalle que era persoa equilibrada, e a súa compañía trasmitialle parte de esa serenidade e templanza de ánimo. Marco admiraba de Aenor, en troques, o seu temperamento intuitivo, aventureiro, a súa enorme curiosidade e inventiva, cualidades que atopaba tan reveladoras coma sorprendentes.

Aenor recordaba o rictus circunspecto que tomou o rostro de marco o confesarlle os seus pesadelos, a determinación que estaballe a medrar moi dentro, coma un arbol enterrando a raigame en terra fértil. O seu amigo intentou vanamente contradecirlle, facerlle ver que falaba nun linguaxe figurado e onírico, afastado dsa realidade. Maís aenor non comprendía aquel xeito de falar, que semellaba caprichoso e rebuscado.

¿quería realidade? El daríalle realidade; convertíriase no próximo druida da fraga. Pois era ben certo que para Aenor, os sonos non eran roáis que a materia prima da que se construía a realidade.

Os días pasaban, e Aenor tornábase olvidadizo e irritable; cando a xente falaba, a súa alma percorría a fraga dun estremo a outro, ata cegar o seu centro; o sagrado carballo, o espíritu da tribo. Era coñecido que o destino da tribo estaba intimamente ligado ó que correse a sacra árbore, e que o druida que a gardase non debía morrer por morte natural, senon que debía perecer baixo as armas do seu sucesor, de aquel que estivese chamado a darlle morte. Pero era tamén sabido que o druida gardián do carballo era un consumado asasino, certeiro e silandeiro coma unha sombra.

Aenor non era mais cun aprendiz. O seu mestre, o vello druida Arwenig, tiña escoitado moitas cavilacións dáquel túzaro alumno seu, máis aquela semellaba esgota-la súa paciencia; a Aenor encolliase-lo estómago cando recordaba o ollar duro e implacable do mestre ó pouco de face-la súa pregunta: tiña que haber un xeito, un segredo para darlle morte ó Gardián da fraga. O vello Mestre puxérase blanco coma a leite e farfullara conxuros e maldicións; logo dun intre de calma, pronunciou un só nome; pronunciouno moi baixiño, como se alguen os escoitara. Ese nome era Aryaman. Aryaman. Señor das encrucilladas, señor do abismo, deus das augas e dos mortos. Aquel nome, aquela verba pronunciada nun susurro, desatara unha treboada na mente de de Aenor, que sentiu un escalofrío percorrerlle o corpo. 'Aryaman' repetía ensimismado, 'Aryaman'.

As cepas prantadas polos románs a carón do rio comenzaban a prender, cambiando a paisaxe e as costumes da zona; o pobo celta empezáballe a tomar gusto a aquela bebida color esmeralda que os románs chamaban viño; mais Aenor non tiña tempo para pensar nese tipo de cousas.Achegabase o Samhain, a festa dos mortos; para Aenor a festa tiña un só significado. Botou unha ollada á marca que levaba no peito. Era a marca do señor do abismo, a protección para unha viaxe que estaba a piques de facer.

Aenor recordaba o ollar triste do seu mestre no día de samhain. Aquel era o único día do ano en que os vivos visitaban os mortos. Aquela noite adentraríanse no territorio vedado.

Unha comitiva achegábase pertrechada con fachos e túnicas druídicas, que servían de protección dos espíritos. Pero naquela comitiva había algo máis, un elemento novo. A luz da lúa distinguíase claramente varias figuras portando unha enorme tina rebosante de auga, que foi depositada cara á entrada dun dos dólmenes. As figuras se retiraron, recollendose nas sombras. Aquela era a noite en que as portas ó outro mundo ficaban abertas. O ritual deu comezo cunha plegaria que asemellaba un murmullo, ascendente en tono e en volume; Aenor quedou espido e un estrano unguento foille untado na marca que levaba no peito. Notou unha sensación de quemazón, e o frío da noite traspasandolle a carne. Do resto apenas recordaba nada. Sabía en que consistía o ritual; debían mergulli-lo na tina de auga, boca abaixo, ata quedar inerte. Pero él só recordaba espertar nun paraxe estrano, cuberto dunha neblina bermella que non vira antes nunca. Recoñecía o lugar; aquela a entrada do dolmen onde se completara o ritual, pero alí xa non había ninguen, e xa non semellaba ser noite.

Un forte vento sacudía as follas mortas no chan e unha néboa verdosa parecía inundalo todo, mentres Aenor avanzaba con paso decidido cara á fraga. Aquello recordáballe os sonos nos que, incansable, percorrera á fraga, á procura dos segredos que agochaba; sabía ben onde se atopaba. Os camiños eran os mesmos, os sendeiros non cambiaran.

Aenor recordaba o ollar triste do seu mestre no día de samhain. Aquel era o único día do ano en que os vivos visitaban os mortos. Aquela noite adentraríanse no territorio vedado.

Máis a terra era árida e seca, e ás árbores mortal extendíanse por doquier; siluetas indefinidas e deformes se movían entre á néboa e pasaban velozmente ó seu carón. E finalmente, a fraga. Envolta nunha pálida luminosidade. Erguéndose coma unha chave entre dous mundos.

Aenor observouna durante un intre; ás arbores estaban intactas, conservando todo o seu vigor, tan só bañado por aquela luz mortecina que semellaba exercer algún tipo de protección sobre o santuario.

- 'Estou no abismo, na terra dos mortos' -susurrou, moi h ixiño, Aenor — Os dominios de Aryaman. Repetiu para os seus adentros - Aryaman —

Ó espertar, sentíase aturdido, o corpo entumecido e ríxido; tiña a visión borrosa, máis acertou a adivina-lo seu catre, e a voz a voz ronca calma do seu mestre ó seu carón. So recordaba escoitarlle decir 'shhh..meu neno. Estiveches morto. Morto'; logo un sono pesado coma unha losa envolveuno, e

evouno moi, moi lonxe.

Pasaron dous días antes de que volvera en sí. Aenor sentíase recuperado e famento; pediu auga e comida, e relatou a súa historia o mellor que puido. O segredo habíalle sido revelado; aquela mesma noite había acomete-la tarefa para a que estaba chamado. Mataría ó druida sanguinario; as verbas de cantos lle recomendaban descanso e prudencia semellabanlle carentes de de sentido e inútiles. Cinguiuse a espada druídica, templada nas augas do río cálibes en tempos míticos e inmemoriais, e ofreceulle unha plegaria ó deus sol, denantes de partir.

Aquela era a hora dos lobos, a hora en que as sombras se apoderaban do mundo, e a maxia cobraba todo o seu poder. Cando entrou na fraga, era noite pecha; a luz da lúa parecía debuxar siluetas entre ás árbores, e o vento parecía susurra-lo seu nome. Aenor camiñaba con prudencia, ocultándose nas árbores coma tiña aprendido do seu mestre; sobresaltouno ó ulular dunha curuxa; unha ramiña rompendo baixo ós seus pes. Un sudor frío corríalle pola frente, máis a súa determinación era forte e profunda; ó cegar o sagrado Carballo, trepou axilmente e gardou no zurrón un obxeto que tomou de entre as ponlas da vella árbore.

Durante horas, percorriu o bosco, sen sinal algunha do seu mortífero habitante. O cansancio e a fame empezaban xa a facer mella, cando un estrano ruido sobresaltou ós seus sentidos; esta vez non se trataba dunha curuxa ; aquel sonido, aquela vibración potente e gutural, non procedía de animal algún.

Entre as árbores distinguiuse unha túnica bermella. O druida estaba parado nun claro da fraga, coa súa cara oculta baixo o amplio capuchón da túnica . Aenor sentiu un escalofrío e empuñou a súa arma. Na oscuridade da noite viu brilar os caracteres rúnicos grabados na espada do druida, e escoitou verbas prohibidas, pronunciadas na linguaxe ritual dos druidas, pola mesma voz gutural que xeaba ó ánimo.

A espada do druida pasou a escasos centímetros da súa pel; movíase cunha sobrenatural rapidez, que só compensaba Aenor coa axilidade lograda en anos de entrenamento nas técnicas druídicas. Unha segunda acometida saldouse cun rasguño no peito do xoven aprendiz, que comprendeu que a súa loita era inútil; o druida sobrepasáballe con moito en rapidez e axilidade. Tomou entón o obxecto que gardaba no zurrón. Era unha fermosa xoia bermella, engarzada en ouro. Lanzouna con toda á sua forza á oculta cara do druida, que proferiu un escalofriante alarido; a espada druídica cravouse no chan, e o capuchón caeu, mostrando un rostro extraordinariamente avellentado. A xoia que Aenor levara no zurrón estaba engarzada na súa frente, e un regueiro de sangue corría pola súa cara. Aenor achegouse e afundiulle a súa espada no peito. Sen sair do seu estupor, Aenor contemplou coma as enredadeiras trepaban e cubrían o corpo daquel home, un corpo que se volvía ríxido e cambiaba rápidamente de cor ata acadar o aspecto dunha árbore. Aquel foi o destino do druida asesino, e aquel era o seu segredo, o mesmo que lle fora revelado por Aryaman; a alma do druida non estaba no seu corpo; ficaba oculta na xoia que escondía a sagrada árbore; pero esta xoia non podía entrar en contacto co seu corpo, porque entón o druida monería sen remedio.

Aenor respirou aliviado, e tomou do chan a espada do druida asesino; agora el era o novo gardián da fraga, o seu mortífero habitante. Era o que sempre tiña soñado; botou unha melancólica ollada o corpo do druida morto, e a súa ríxida, crispada figura, xa convertida nun Carballo mais dos que pobraban a fraga; unha tristura sen nome tomou forma lentamente no seu ánimo. No sangue ferveulle un desexo, unha súbita pulsión por escapar; tomou a espada ritual do druida morto, e tirouna con toda a súa forza, sen reparar no seu destino. E fuxíu lonxe, galopando a carón do río, co vento frío da noite enredando no seu pelo e batendo forte nas meixelas.

Bibliografía:

LOS CELTAS Y LA CIVILIZACIÓN CELTA CELTA. MITO E HISTORIA. JEAN MARKALE

A PONLA DOURADA. JAMES GEORGE FRAZER

A CULTURA CASTREXA. FRANCISCO CALO LOURIDO

Jesús Francisco Vila Díaz